کاربرد گلیسیرین در گیج فشار
گیج فشار یکی از ابزارهای اساسی در بسیاری از صنایع برای اندازه‌گیری و نمایش فشار سیالات مختلف در سیستم‌های مختلف هستند. این ابزارها برای نمایش دقیق فشار باید در برابر شوک‌ها و ارتعاشات مقاوم باشند. یکی از روش‌های مهم برای بهبود عملکرد و دقت این گیج‌ها، استفاده از گلیسیرین به عنوان یک مایع پرکننده در داخل آن‌هاست. در این مقاله به بررسی جامع نقش گلیسیرین در گیج فشار، مزایا و معایب آن و دلایل استفاده از این مایع در صنایع مختلف خواهیم پرداخت.
گلیسیرین چیست؟
گلیسیرین، یا به عبارت دقیق‌تر گلیسرول، یک مایع شفاف، بی‌رنگ و بدون بو است که به طور طبیعی در چربی‌ها و روغن‌ها یافت می‌شود. این ماده از قابلیت‌های فوق‌العاده‌ای برخوردار است که آن را برای استفاده در گیج‌های فشار بسیار مناسب می‌کند. از جمله ویژگی‌های مهم گلیسیرین می‌توان به خواص ضد شوک، مقاومت در برابر خوردگی و دمای مناسب اشاره کرد.
چرا از گلیسیرین در گیج‌های فشار استفاده می‌شود؟
گیج‌های فشار که در محیط‌های صنعتی استفاده می‌شوند، اغلب در معرض ارتعاشات و نوسانات فشار هستند. این ارتعاشات می‌توانند باعث لرزش عقربه‌ها و کاهش دقت در خواندن فشار شوند. پر کردن گیج با مایع، به ویژه گلیسیرین، به عنوان یک روش مؤثر برای کاهش این مشکلات شناخته شده است. این ماده ویژگی‌های منحصربه‌فردی دارد که در شرایط مختلف محیطی و کاربردهای گوناگون عملکرد بسیار خوبی از خود نشان می‌دهد.
مزایای استفاده از گلیسیرین در گیج‌های فشار
کاهش ارتعاشات و شوک‌ها
یکی از بزرگ‌ترین مزایای گلیسیرین این است که به عنوان یک مایع ضد شوک عمل می‌کند. در بسیاری از کاربردهای صنعتی، ارتعاشات و شوک‌های مکانیکی می‌توانند باعث لرزش عقربه‌های گیج فشار شوند. این لرزش‌ها می‌توانند خواندن دقیق فشار را دشوار کنند. گلیسیرین این لرزش‌ها را جذب کرده و باعث ثبات عقربه می‌شود، که در نتیجه به دقت بیشتر در اندازه‌گیری فشار منجر می‌گردد.
مقاومت در برابر خوردگی
گلیسیرین به عنوان یک ماده شیمیایی پایدار، مقاومت خوبی در برابر مواد خورنده دارد. این ویژگی به ویژه در محیط‌های صنعتی که مواد شیمیایی خطرناک و خورنده وجود دارند، بسیار مهم است. استفاده از گلیسیرین در گیج‌های فشار می‌تواند به افزایش عمر مفید دستگاه کمک کند و از خرابی‌های ناشی از خوردگی جلوگیری کند.
جلوگیری از نفوذ رطوبت
یکی دیگر از مزایای مهم گلیسیرین این است که از نفوذ رطوبت به داخل گیج جلوگیری می‌کند. رطوبت می‌تواند به قطعات داخلی گیج آسیب برساند و باعث خرابی یا کاهش دقت آن شود. با پر کردن گیج با گلیسیرین، این مایع به عنوان یک لایه محافظ عمل کرده و از ورود رطوبت به داخل دستگاه جلوگیری می‌کند.
عملکرد بهتر در دماهای معتدل
گلیسیرین در دماهای متوسط تا بالا عملکرد خوبی دارد و می‌تواند در دماهای حدود ۳۵ درجه فارنهایت تا ۱۵۰ درجه فارنهایت به خوبی عمل کند. این ویژگی آن را برای استفاده در بسیاری از صنایع که دماهای شدید تجربه نمی‌کنند، مناسب می‌سازد.
افزایش طول عمر گیج
استفاده از گلیسیرین می‌تواند عمر مفید گیج‌های فشار را به طرز چشمگیری افزایش دهد. با کاهش سایش قطعات متحرک و جلوگیری از ورود ذرات خارجی و رطوبت به داخل گیج، این مایع می‌تواند عملکرد گیج را به مدت طولانی‌تری در شرایط بهینه حفظ کند.
مقایسه گلیسیرین با سایر مایعات پرکننده
اگرچه گلیسیرین یکی از محبوب‌ترین مایعات پرکننده برای گیج‌های فشار است، اما مایعات دیگری نیز وجود دارند که بسته به شرایط محیطی و کاربرد می‌توانند مورد استفاده قرار گیرند. در این بخش به مقایسه گلیسیرین با سایر مایعات پرکننده پرداخته می‌شود.
الف) روغن سیلیکون
روغن سیلیکون یکی دیگر از مایعات پرکننده است که به دلیل ویژگی‌های منحصر به فرد خود در برخی کاربردها ترجیح داده می‌شود. برخلاف گلیسیرین که در دماهای پایین متبلور می‌شود، روغن سیلیکون قابلیت کارکرد در دماهای بسیار پایین‌تر را دارد. به همین دلیل، در محیط‌هایی با دماهای زیر صفر، روغن سیلیکون گزینه بهتری نسبت به گلیسیرین است.
ب) روغن معدنی
روغن معدنی نیز در برخی موارد به عنوان مایع پرکننده استفاده می‌شود. این روغن مقاومت مناسبی در برابر خوردگی دارد و می‌تواند در دماهای کمتر از گلیسیرین عملکرد مناسبی داشته باشد. با این حال، به دلیل خواص ضد شوک کمتر نسبت به گلیسیرین، در کاربردهایی که نیاز به دقت بالا و مقاومت در برابر شوک‌های مکانیکی وجود دارد، معمولاً از گلیسیرین استفاده می‌شود.
محدودیت‌ها و معایب استفاده از گلیسیرین
با وجود مزایای فراوان، گلیسیرین نیز دارای محدودیت‌ها و معایب خاصی است که باید در نظر گرفته شود:
کریستالیزاسیون در دماهای پایین
یکی از بزرگ‌ترین معایب گلیسیرین، کریستالیزاسیون آن در دماهای پایین است. هنگامی که دمای محیط به زیر ۲۰- درجه سانتی‌گراد می‌رسد، گلیسیرین شروع به کریستالیزه شدن می‌کند که این موضوع می‌تواند باعث اختلال در عملکرد گیج فشار شود. در چنین شرایطی، استفاده از روغن سیلیکون به جای گلیسیرین توصیه می‌شود.
کاربرد در صنایع غذایی
گلیسیرین به دلیل ویژگی‌های شیمیایی خود نمی‌تواند در صنایع غذایی مورد استفاده قرار گیرد. اگر دیافراگم گیج فشار آسیب ببیند، گلیسیرین می‌تواند باعث آلودگی مواد غذایی شود. به همین دلیل، در صنایع غذایی از مایعات پرکننده دیگری استفاده می‌شود که فاقد این خطرات هستند.
مقاومت کم در برابر اکسیدکننده‌های قوی
گلیسیرین نمی‌تواند در کاربردهایی که با اکسیدکننده‌های قوی سروکار دارند، استفاده شود. این مایع ممکن است در مواجهه با اکسیدکننده‌های قوی، واکنش‌های شیمیایی نامطلوبی از خود نشان دهد که می‌تواند منجر به خرابی گیج یا حتی انفجار شود.
نکات کلیدی برای استفاده بهینه از گلیسیرین در گیج‌های فشار
برای استفاده بهینه از گلیسیرین در گیج‌های فشار، رعایت برخی نکات ضروری است:
انتخاب گلیسیرین با خلوص بالا
در انتخاب گلیسیرین برای گیج‌های فشار، توجه به خلوص آن اهمیت زیادی دارد. گلیسیرین با خلوص ۹۹.۵٪ معمولاً برای اکثر کاربردهای صنعتی مناسب است. این خلوص بالا به گیج کمک می‌کند تا در طولانی مدت و تحت شرایط سخت، عملکرد بهتری از خود نشان دهد.
تهویه گیج پس از نصب
گیج‌های پرشده با گلیسیرین باید پس از نصب به درستی تهویه شوند. این کار باعث می‌شود فشار داخلی گیج تنظیم شود و عقربه به درستی روی صفر تنظیم گردد. اگر این تهویه به درستی انجام نشود، ممکن است دقت گیج تحت تأثیر قرار گیرد.
نگهداری و بازبینی دوره‌ای
گیج‌های پرشده با گلیسیرین نیاز به نگهداری دوره‌ای دارند. در طول زمان، ممکن است مایع پرکننده به مرور زمان کاهش یابد یا کیفیت آن تغییر کند. بنابراین، بازبینی‌های دوره‌ای برای اطمینان از عملکرد بهینه گیج ضروری است.
گلیسیرین به عنوان یک مایع پرکننده در گیج‌های فشار نقش حیاتی ایفا می‌کند. این مایع با کاهش ارتعاشات، جلوگیری از خوردگی و نفوذ رطوبت و افزایش عمر مفید دستگاه، به بهبود عملکرد گیج‌های فشار کمک می‌کند. با این حال، در دماهای پایین یا در صنایع غذایی و برخی محیط‌های خاص، ممکن است استفاده از گلیسیرین مناسب نباشد و باید از مایعات جایگزین مانند روغن سیلیکون استفاده شود. انتخاب صحیح مایع پرکننده و نگهداری دوره‌ای آن می‌تواند به طولانی‌تر شدن عمر گیج و افزایش دقت آن کمک کند.