آیا دما واقعاً در کالیبراسیون اهمیت دارد؟
در زندگی روزمره، تجهیزات اندازه‌گیری مانند ترازوها، ترانسمیتر دما، گیج دما و دستگاه‌های تست الکترونیکی نقش مهمی در تضمین ایمنی، دقت و صحت اندازه‌گیری‌ها دارند. این تجهیزات به ما کمک می‌کنند که محصولات خریداری‌شده را با وزن دقیق دریافت کنیم، جاده‌ها ایمن بمانند و داروها به درستی تولید شوند. اما برای اطمینان از عملکرد صحیح، این دستگاه‌ها باید به طور منظم کالیبره شوند.
تأثیر دما بر فرآیند کالیبراسیون
کالیبراسیون تحت تأثیر عوامل مختلفی قرار دارد که یکی از مهم‌ترین آن‌ها، دما است. تغییرات دمایی می‌توانند باعث تغییر در اندازه‌گیری‌ها شده و دقت دستگاه را کاهش دهند. به همین دلیل، بسیاری از تجهیزات نیاز به یک محیط کنترل‌شده از نظر دما دارند.
الزامات محیطی آزمایشگاه کالیبراسیون
بر اساس استاندارد ISO 17025:2017، آزمایشگاه کالیبراسیون دما باید شرایط محیطی از جمله دما را کنترل و نظارت کنند. پایش و ثبت دما در حین کالیبراسیون، تأثیر آن را بر صحت اندازه‌گیری‌ها کاهش می‌دهد. اگرچه امکان کالیبراسیون در دمای خارج از محدوده مشخص‌شده وجود دارد، اما این کار نیازمند جبران‌سازی اثرات محیطی است که باعث اتلاف زمان و منابع خواهد شد.
همچنین بخوانید : کالیبراسیون فشار
تأثیر دما بر تجهیزات اندازه‌گیری
1. تغییرات ابعادی در تجهیزات کالیبراسیون
دمای محیط تأثیر زیادی بر اندازه‌گیری‌های فیزیکی و مکانیکی دارد. برای مثال، فلزات با تغییر دما منبسط یا منقبض می‌شوند. در تجهیزات فشارسنجی، تغییر دما باعث تغییر در چگالی فلز شده و می‌تواند بر دقت اندازه‌گیری تأثیر بگذارد. در سطح اتمی، افزایش دما باعث افزایش حرکت اتم‌ها و انبساط فلزات می‌شود، در حالی که کاهش دما باعث انقباض آن‌ها می‌گردد.
تجهیزاتی که از بلوک‌های گیج فولادی استفاده می‌کنند، به دلیل انبساط و انقباض فلزات، نیاز به کنترل دما دارند تا از تغییرات اندازه‌گیری جلوگیری شود. استاندارد ISO 17025 دمای مرجع 68 درجه فارنهایت (20 درجه سلسیوس) را برای کالیبراسیون ابعادی توصیه می‌کند.
2. تأثیر دما بر تجهیزات الکترونیکی
تجهیزات الکترونیکی نیز نسبت به تغییرات دمایی حساس هستند. تغییر دما می‌تواند باعث ایجاد خطاهای الکتریکی شود که روی نتایج اندازه‌گیری تأثیر منفی بگذارد. اگر دستگاهی در یک دما کالیبره شود اما در دمای دیگری استفاده گردد، تلرانس آن تغییر کرده و دقت اندازه‌گیری کاهش می‌یابد.
همچنین، خوردگی و زنگ‌زدگی ناشی از رطوبت می‌تواند مسیرهای عبور جریان را مختل کرده و موجب ایجاد نشتی جریان و ولتاژ شود که دقت دستگاه را تحت تأثیر قرار می‌دهد. محدوده دمایی معمول برای کالیبراسیون الکترونیکی 73 درجه فارنهایت (23 درجه سلسیوس) در نظر گرفته می‌شود.
کنترل دما در کالیبراسیون
برای اطمینان از دقت اندازه‌گیری‌ها، آزمایشگاه کالیبراسیون باید مجهز به سیستم‌های نظارت و کنترل دما باشند. برخی از تجهیزات مورد استفاده در این زمینه عبارتند از:
دیتالاگرهای دما و رطوبت
ترموهیدرومترها
این تجهیزات کمک می‌کنند که دمای محیط ثابت و پایدار باقی بماند و فرآیند کالیبراسیون با بالاترین دقت ممکن انجام شود.
اهمیت مترولوژی در صنایع
کالیبراسیون دقیق، در صنایع مختلف از جمله تولید، پزشکی، هوافضا، خودروسازی و آزمایشگاه‌های تحقیقاتی نقش مهمی دارد. برای مثال، برخی صنایع تست‌های استرس شدیدی را انجام می‌دهند تا عملکرد تجهیزات را در شرایط سخت ارزیابی کنند.
دما یکی از عوامل کلیدی در کالیبراسیون دقیق تجهیزات اندازه‌گیری است. عدم کنترل صحیح دما می‌تواند منجر به خطاهای اندازه‌گیری و کاهش دقت تجهیزات شود. از این رو، آزمایشگاه‌های کالیبراسیون باید دمای محیط را مطابق با استانداردهای جهانی تنظیم کنند تا اطمینان حاصل شود که اندازه‌گیری‌ها با بالاترین دقت انجام می‌شوند.
منبع
https://www.garbermetrology.com/blog/is-temperature-really-important-during-calibration/