گواهینامه کالیبراسیون چیست؟
گواهینامه کالیبراسیون چیست؟
گواهینامه کالیبراسیون چیست؟
کالیبراسیون عبارت است از مقایسه یک دستگاه اندازه‌گیری با یک استاندارد و تعیین میزان خطای این وسیله نسبت آن. در لزوم تنظیم دستگاه در مقایسه با استاندارد های مربوط. به زبان ساده کالیبراسیون اندازه‌گیری و صحت وسیله اندازه‌گیری در مطابقت با استاندارد مرجع میباشد.
تعریف کالیبراسیون
واسنجی یا کالیبراسیون (Calibration) در استاندارد ملی ایران عبارت است از مقایسه یک دستگاه اندازه‌گیری با یک استاندارد و تعیین میزان خطای این وسیله نسبت به آن و در صورت لزوم تنظیم کالیبراسیون در مقایسه با استاندارد ای مربوطه. در واقع کالیبراسیون ویژگی های کارآمدی دستگاه یا مواد مرجع را به وسیله انجام مقایسات مستقیم مشخص میکند که کدام دستگاه ها باید کالیبره شوند. هر وسیله ای که برای اندازه‌گیری به کار میرود و در روش های اجرایی به استفاده از آن اشاره شده، نیاز به تعیین صحت و دقت و یا کالیبراسیون دارد.
تعاریف متعددی برای کالیبراسیون وجود دارد. در استاندارد ملی ایران در بخش “واژه ها و اصطلاحات پایه و عمومی اندازه شناسی” کالیبراسیون چنین است:
مقایسه ابزار دقیق با یک مرجع استاندارد آزمایشگاهی در شرایط استاندارد، جهت اطمینان از دقت و سلامت آن و تعیین میزان خطای این وسیله نسبت به آن استاندارد و تنظیم آن در مقایسه با استاندارد.
تعریف دیگری که میتوان ارائه داد این است که:
کالیبراسیون calibration مقایسه دو سیستم یا وسیله اندازه‌گیری است (یکی با عدم قطعیت معلوم و دیگری با عدم قطعیت نا معلوم) به منظور محاسبه عدم قطعیت وسیله ای که عدم قطعیت آن نا معلوم است.
تعریف دیگری در ایزو10021 آمده است که کالیبره کردن را چنین تعریف میکند: مجموعه ای از عملیات که تحت شرایط مشخصی برقرار میشود و رابطه ی بین مقادیر نشان داده شده توسط وسیله اندازه‌گیری و مقادیر متناظر آن کمیت توسط استاندارد مرجع را مشخص مینماید.
هدف از کالیبراسیون تجهیزات ابزار دقیق
هدف کالیبراسیون ایجاد نظام مؤثر به منظور کنترل صحت و دقت پارامتر های مترولوژیکی دستگاه های آزمون وسایل اندازه‌گیری و کلیه تجهیزاتی است که عملکرد آنها بر کیفیت فرآیند تأثیر گذار میباشد. این کار به منظور اطمینان از تطابق اندازه‌گیری با استاندارد های جهانی مورد استفاده قرار میگیرد.
تجهیزات اندازه‌گیری باید به طور دوره ای کالیبره شوند. مواردی مانند قدیمی شدن تجهیز، فرسودگی و حوادث غیر قابل پیش بینی از عواملی هستند که بر روی دقت تجهیز تأثیر می‌گذارند و قابلیت ردیابی نتایج را زیر سوال میبرند. از این رو نیازمند تأیید مجدد میباشند.
برای تجهیزاتی که کالیبراسیون آنها انجام میشود، گواهی کالیبراسیون صادر و ضمیمه دستگاه میشود. کالیبره کردن تمام تجهیزات لازم نیست، برخی از آنها ممکن است صرفا به عنوان نشان دهنده مورد استفاده قرار گیرند. انواع دیگر تجهیزات ممکن است به عنوان ابزار تشخیصی و آشکار سازی به کار بروند. هر زمانی که وسیله ای برای تعیین قابلیت پذیرش محصول یا عوامل مؤثر در فرآیند آزمون مورد استفاده قرار نگیرد کالیبراسیون آن ضرورت ندارد.
کالیبراسیون باید توسط یک ارائه دهنده خدمات انجام شود که طبق استاندارد ISO 17025 معتبر باشد.
مراحل انجام کالیبراسیون
کالیبراسیون تجهیزات اندازه‌گیری یک موضوع حساس است که مراحل آن به شرح زیر میباشد:
1.کد گذاری: ابتدا لازم استابزار های مختلف اندازه‌گیری با حوصله و دقت کافی کد گذاری شوند. البته کد نویسی به تنهایی کافی نیست و تهیه کارت شناسایی وسایل و همراه داشتن لیست کامل با
شناسنامه آنها الزامی است.
2.طبقه بندی: پس از کد گذاری، طبقه بندی وسایل اندازه‌گیری بر اساس کالیبراسیون ضروری است. این طبقه بندی را میتوان بر اساس معیار های مختلفی انجام داد.
3.تعیین حد مجاز خطا: هرگز نمیتوان از یک دستگاه اندازه‌گیری دقت بی نهایت انتظار داشت. بسته به میزان دقت مورد نیاز قابل تنظیم است. البته همیشه مقداری حاشیه خطا وجود خواهد داشت. زمان کالیبره کردن دستگاه ها، محدوده خطا را با توجه به کاربرد مورد نظر تعیین کنید.
4.انتخاب کالیبره کننده: یکی از مهم‌ترین مراحل انتخاب کالیبراتور است.
5.اجرای کالیبراسیون: در این مرحله با انجام آزمایش، درصد خطای دستگاه مشخص شده و عملیات کالیبراسیون انجام میشود. که با مراجعه به استاندارد و تجربه، دستگاه تنظیم شده و یا در صورت داشتن ایرادات اساسی برای تعمیر ارسال میشود. در نهایت گواهی کالیبراسیون و برچسب صادر میشود.
6.ثبت سوابق: حفظ سوابق کالیبراسیون بسیار مهم است. این اهمیت زمانی آشکار میشود که تجهیزات توسط بازرسان مختلف مرکز نظارت شوند. سوابق کالیبراسیون مستند ترین و قابل اعتماد ترین سوابق است که سلامت کلی تجهیزات را نشان می‌دهد.
کاربرد های کالیبراسیون(واسنجی)
- اطمینان از قرائت هایی که از دستگاه صورت میگیرد.
- تعیین درستی مقادیر خوانده شده از دستگاه
- استقرار قابلیت ردیابی دستگاه به استاندارد مرجع
هدف از کالیبراسیون چیست؟
هدف نهایی کالیبراسیون برقراری قابلیت ردیابی عنوان میشود. مهم ترین ویژگی که یک اندازه‌گیر باید داشته باشد، وجود قابلیت ردیابی است. به علاوه یک اندازه‌گیر می‌بایست قابلیت ردیابی نتایج تا استاندارد های ملی و سپس بین‌الملی میباشد.
وقتی سطح اطمینان و عدم قطعیت کلیه اندازه‌گیری ها بیان بشود، درستی و دقت نتایج اندازه‌گیری تضمین می‌گردد. قابلیت ردیابی، قابلیت ارتباط دادن مقدار یک استاندارد یا نتیجه یک اندازه‌گیری با مرجع های ملی یا بین‌المللی از طریق زنجیره پیوسته مقایسه ها که همگی عدم قطعیت معینی دارند، است. کالیبراسیون تنها راه برقراری قابلیت ردیابی میباشد.
استقرار قابلیت ردیابی نتایج اندازه‌گیری در کالیبراسیون به وسیله تعیین دستگاه مرجع کالیبراسیون و عدم قطعیت آن محاسبه، اعلام عدم قطیعت اندازه‌گیری برای نتایج کالیبراسیون و نیز بیان شرایط محیطی اثر گذار بر نتیجه اندازه‌گیری قابلیت ردیابی نتایج استقرار میابد.
گواهینامه کالیبراسیون چیست؟
گواهینامه کالیبراسیون سندی است که شامل اطلاعات مربوط به کالیبراسیون دستگاه است.
این گواهینامه اطلاعات ارزشمندی در مورد کیفیت و دقت اندازه گیری دستگاه ارائه می دهد.
گواهینامه کالیبراسیون بر اساس استانداردهای تعیین شده توسط انستیتوی استاندارد ملی و فناوری (NIST) تهیه می شود.
توجه به این نکته مهم است که دقت و کالیبراسیون دستگاه بر اساس عوامل مختلف متفاوت است.
به عنوان مثال ، دستگاه های حساس مورد استفاده در صنایع ممکن است به سطح بالاتری از کالیبراسیون نیاز داشته باشند.
به همین ترتیب ، یک دستگاه اندازه گیری که برای کارهای پیچیده تر استفاده نمی شود. ممکن است به درجه بالاتری از دقت احتیاج نداشته باشد.
بسته به کالیبراسیون دستگاه ، هزینه آن نیز متفاوت است و تغییر می کند.
گواهینامه کالیبراسیون باید شامل چه مواردی باشد؟
گواهی کالیبراسیون از ساختار خاصی پیروی می کند. این سند دارای اطلاعات مختلفی در مورد دستگاه و استانداردهای اصلی است.
در اینجا ساختار اساسی یک گواهینامه کالیبراسیون را به شما معرفی میکنیم .
- عنوان: نام گواهینامه
- جزئیات آزمایشگاهی که اطلاعات کالیبراسیون را دارد
- اطلاعات مشتری
- یک کد شناسایی منحصر به فرد برای گواهینامه کالیبراسیون
- نام و جزئیات دستگاه
- جزئیات مربوط به شرایط محیطی محل کالیبراسیون
- نتایج کالیبراسیون با مولفه های مربوطه
- نام ، تعیین ، شناسایی و امضای مسئول کالیبراسیون
- گزاره ای که این نتایج آزمون را مشخص می کند فقط مربوط به این دستگاه خاص است
- مدارکی که قابل ردیابی هستند
آزمایشگاه شرکت تات در این راستا، با توجه به نیاز صنایع و مراکز مختلفی که در این جهت فعالیت دارند، خدماتی را در این حوزه ارائه می‌دهد. و با دریافت آکرودیته ISO17025 از مرکز تأییدصلاحیت ایران و صدور گواهینامه کالیبراسیون مطابق با الزامات آخرین استاندارد های مرتبط رضایت مشتریان را جلب میکند.
